Stunde 47, Thema: Männer versuchen, im Haushalt zu helfen.
Lekcja 47, Temat: Mężczyźni próbują pomagać w domu.
Hallo!
Witam Cię na kolejnej lekcji języka niemieckiego dla zaawansowanych. Zanim przejdziemy do tematu dzisiejszych zajęć, chciałabym upewnić się, że dobrze opanowałeś materiał, który przerobiliśmy na poprzedniej lekcji. Dlatego przygotowałam dla Ciebie krótką powtórkę.
-
-
Uwaga - wszystkie ćwiczenia w powtórkach wykonuj odpowiadając na głos. Chodzi o to, aby aktywnie ćwiczyć swoją wymowę.
Wykonaj poniższe ćwiczenia, a następnie porównaj swoje odpowiedzi z ukrytymi odpowiedziami.
I. Wstaw spójniki "
als" lub "
wenn":
1. ... ich gestern in die Stadt ging, traf ich meinen alten Freund.
2. Was nehmen Sie mit, ... es regnet?
3. ... meine Schwester noch zur Schule ging, arbeitete ich schon als Lehrer.
4. ... das Schuljahr zu Ende ist, fahren wir immer aufs Land.
1. Als ich gestern in die Stadt ging, traf ich meinen alten Freund.
2. Was nehmen Sie mit, wenn es regnet?
3. Als meine Schwester noch zur Schule ging, arbeitete ich schon als Lehrer.
4. Wenn das Schuljahr zu Ende ist, fahren wir immer aufs Land.
II. Przetłumacz słówka i wyrażenia (pamiętaj o rodzajnikach):
1. niemowlę
........................................
2. być w średnim wieku
........................................
3. nastolatek
........................................
4. starzeć się
........................................
5. być pełnoletnim
........................................
1. das Baby / das Säugling
2. im mittleren Alter sein
3. der Jugendliche / der Teenager
4. alt werden
5. volljährig sein
I jak Ci poszło? Jeśli odpowiedziałeś poprawnie na wszystkie pytania, to z czystym sumieniem możesz się zabrać za dzisiejszą lekcję. Jeśli jednak masz jeszcze z czymś trudności, wróć do odpowiedniego zagadnienia z lekcji 46.
Zanim przejdziemy do dzisiejszej porcji gramatyki, poznamy typowe zajęcia i prace domowe. Posłuchaj i powtarzaj na głos:
den Haushalt führen
prowadzić gospodarstwo domowe
die Wohnung aufräumen
sprzątać mieszkanie
Ordnung machen
robić porządki
Einkäufe machen
robić zakupy
eine Mahlzeit vorbereiten
przygotować posiłek
vom Tisch abräumen
sprzątać ze stołu
den Müll wegbringen
wynosić śmieci
die Blumen gießen
podlewać kwiaty
das Zimmer staubsaugen
odkurzać pokój
den Fußboden kehren
zamiatać podłogę
den Staub wischen
ścierać kurze
Wäsche waschen
robić pranie
Wäsche aufhängen
wieszać pranie
die Hemden bügeln
prasować koszule
die Wohnung lüften
wietrzyć mieszkanie
den Teppich klopfen
trzepać dywan
Do wykonywania tych wszystkich prac przydadzą się różne pomoce i narzędzia, oto i one:
der Mülleimer
kosz na śmieci
der Papierkorb
kosz na papier
der Teppichklopfer
trzepaczka
die Wäscheleine
sznur do bielizny
das Bügelbrett
deska do prasowania
Rzeczy, czy przedmioty przed wyczyszczeniem bywają:
Jednak, gdy weźmiemy się za sprzątanie okazuje się, że wszystko może być:
Te nowo poznane słówka i zwroty pojawią się w dalszej części naszej dzisiejszej lekcji w przykładach zastosowania bezokolicznika z "
zu" i bez "
zu".
Tak więc przejdźmy do naszej gramatyki.
Bezokolicznik w zdaniu nie występuje samodzielnie, zawsze jest on połączony z innym, odmienionym czasownikiem i stanowi część składową orzeczenia, np.:
"Ich kann gut schwimmen." - "Potrafię dobrze pływać."
Bezokolicznik jest również częścią składową niektórych form gramatycznych np. czasu przyszłego
Futur I, który poznałeś w 3. części kursu w lekcji 44 np.:
"Er wird nach Deutschland fahren." - "On pojedzie do Niemiec."
Może on również uzupełniać zdanie główne tworząc w ten sposób tak zwany równoważnik zdania podrzędnego, który dokładniej informuje o wykonywanej czynności lub zdarzeniu i tym zagadnieniem się właśnie dzisiaj zajmiemy.
Występujący w zdaniu bezokolicznik jest najczęściej poprzedzony słówkiem "
zu", którego na polski się nie tłumaczy. Natomiast użycie bezokolicznika w konstrukcji zdaniowej nie sprawi Ci większych trudności, ponieważ w języku polskim jest on stosowany w podobnych sytuacjach. Jedynym problemem jest odpowiedź na pytanie: bezokolicznik z "
zu" czy bez "
zu".
Bezokolicznik bez "zu"
Z dotychczasowych lekcji w naszym kursie już wiesz, że bezokolicznik występujący w zdaniu z innym, odmienionym czasownikiem stoi zawsze na końcu zdania.
Pamiętasz na pewno, że wszystkie czasowniki modalne występują w zdaniu najczęściej w połączeniu z bezokolicznikiem czasownika, który określa konkretną czynność, stan lub zdarzenie. Posłuchaj przykładów:
Er soll Wäsche aufhängen.
On ma wywiesić pranie.
Muss ich noch die Blumen gießen?
Czy muszę jeszcze podlać kwiaty?
Du kannst die Wohnung lüften.
Możesz wywietrzyć mieszkanie.
-
Szyk zdania w języku niemieckim.
-
Z naszego kursu już wiesz, że szyk w zdaniu oznajmującym nieco się różni w języku polskim i niemieckim. Wynika to z faktu, że w języku niemieckim orzeczenie (odmieniony czasownik) musi w zdaniu oznajmującym być na drugim miejscu (jako druga część zadania). Należy o tym pamiętać szczególnie, gdy się tłumaczy zdania z jednego języka na drugi.
Taką konstrukcję stosuje się także przy tworzeniu czasu przyszłego
Futur I. Bezokolicznik występuje tu z odmienionym czasownikiem posiłkowym "
werden" np.
Ich werde das Zimmer staubsaugen.
Odkurzę pokój.
Wirst du die Hemden bügeln?
Czy wyprasujesz koszule?
Istnieje również grupa czasowników, które mogą być uzupełniane przez bezokolicznik innego czasownika. Należą do nich czasowniki oznaczające przemieszczanie się:
"gehen" - "chodzić, iść",
"kommen" - "przychodzić",
"fahren" - "jechać",
"laufen" - "biegać".
Czasowniki te mogą występować w zdaniu samodzielnie np.
Er geht auf den Hof.
On idzie na podwórko.
Kommst du morgen zu mir?
Przyjdziesz jutro do mnie?
Wohin fährst du?
Dokąd jedziesz?
Ich laufe schnell nach Hause.
Biegnę szybko do domu.
Często jednak uzupełnia się takie zdania dodatkową informacją, wtedy stosuje się właśnie bezokolicznik, który bliżej określa cel lub rodzaj wykonywanej czynności (podobnie jest w języku polskim). Posłuchaj i powtórz za mną zdania:
Er geht heute auf den Hof den Teppich klopfen.
On idzie na podwórko trzepać dywan.
Kommst du morgen zu mir Fenster putzen?
Przyjdziesz jutro do mnie wymyć okna?
Wohin fährst du Einkäufe machen?
Dokąd jedziesz robić zakupy?
Ich laufe schnell nach Hause eine Mahlzeit vorbereiten.
Biegnę szybko do domu przygotować posiłek.
W języku niemieckim występuje jeszcze jedna grupa czasowników, które często uzupełniamy bezokolicznikiem lub grupą określeń z bezokolicznikiem. Wśród nich są:
"bleiben" - "pozostawać",
"lernen" - "uczyć się",
"lehren" - "nauczać",
"helfen" - "pomagać" ,
"lassen" - "pozwalać, zlecić, kazać",
"hören" - "słuchać",
"sehen" - "widzieć",
"
fühlen" - "czuć":
Er bleibt im Bett liegen.
On pozostaje (leżąc) w łóżku.
Ich lerne gerade die Waschmaschine bedienen.
Właśnie uczę się obsługiwać pralkę.
Der Vater lehrt den Sohn Ordnung machen.
Tata uczy syna robić porządek.
Die Tochter hilft der Mutter vom Tisch abräumen.
Córka pomaga mamie sprzątnąć ze stołu.
Wir lassen die Wohnung aufräumen.
Zlecamy posprzątanie mieszkania.
Różne zastosowanie czasownika "
lassen" i przykłady zdań z tym czasownikiem poznałeś w lekcji 40. Pewnie zapamiętałeś, że po czasowniku "
lassen" występuje dopełnienie w bierniku.
Trzy ostatnie czasowniki należące do tej grupy nie mają odpowiednika w postaci podobnych konstrukcji zdaniowych w języku polskim. Nie stosujemy po nich bezokolicznika, lecz tworzymy zdanie podrzędne dopełnieniowe. Należy o tym fakcie pamiętać podczas tłumaczenia zdań.
Ich höre den Vater singen.
Słyszę śpiewającego tatę. / Słyszę, że tata śpiewa.
Ich sehe ein Gewitter kommen.
Widzę nadchodzącą burzę. / Widzę, że nadchodzi burza.
Ich fühle sie atmen.
Czuję, że ona oddycha.
Zasadę zastosowania w języku niemieckim bezokolicznika z "
zu" można krótko ująć w następujący sposób: we wszystkich sytuacjach, oprócz wymienionych powyżej, czyli tam, gdzie czasownik główny lub inna część zdania wymagają uzupełnienia, stawiamy przed bezokolicznikiem "
zu". Jak już wspomniałam, słówka "
zu" nie tłumaczy się na język polski. Jeśli w zdaniu występuje bezokolicznik, który jest czasownikiem rozdzielnie złożonym, wtedy "
zu" stawia się w środku wyrazu, między przedrostkiem a czasownikiem podstawowym.
Poniżej podaję ci kilka typowych sytuacji użycia bezokolicznika z "
zu":
1. Po zwrotach
haben +
rzeczownik np.:
"
Lust haben" - "mieć ochotę",
"
Zeit haben" - "mieć czas",
"
Angst haben" - "bać się",
"
die Absicht haben" - "mieć zamiar",
"
die Möglichkeit haben" - "mieć możliwość".
Posłuchaj zdań z tymi zwrotami:
Hast du Lust, mit mir ins Kino zu gehen?
Czy masz ochotę, pójść ze mną do kina?
Ich habe keine Zeit, Ordnung zu machen.
Nie mam czasu, zrobić porządek.
Er hat Angst, über den Fluss zu schwimmen.
On boi się, przepłynąć rzekę.
Ich habe die Absicht, in den Ferien nach Deutschland zu fahren.
Mam zamiar, w czasie ferii pojechać do Niemiec.
Sie hat die Möglichkeit, im Ausland zu studieren.
Ona ma możliwość, studiować za granicą.
2. Po zwrotach "
Es ist +
przymiotnik" np.:
"
es ist angenehm" - "jest przyjemnie",
"
es ist möglich" - "jest możliwe",
"
es ist gesund" - "jest zdrowe",
"
es ist leicht" - "jest łatwe":
Es ist angenehm, einen freien Tag zu haben.
Jest przyjemne, mieć jeden wolny dzień.
Es ist möglich, gleichzeitig fernzusehen und zu essen.
Jest możliwe, jednocześnie oglądać telewizję i jeść.
Es ist gesund, die Wohnung oft zu lüften.
Zdrowo jest, często wietrzyć mieszkanie.
Es ist nicht leicht, den Haushalt zu führen.
Nie jest łatwo, prowadzić gospodarstwo domowe.
3. Po innych czasownikach, które wymagają uzupełnienia m.in.:
"
brauchen" - "potrzebować/ musieć",
"
vergessen" -"zapominać",
"
vorhaben" - "mieć zamiar",
"
es gibt" - "jest",
"
versuchen" - "próbować",
"
schwerfallen" - "trudno (przychodzić)/ sprawiać trudność":
Er braucht heute nicht den Müll wegzubringen.
On nie musi dzisiaj wynieść śmieci.
Vergiss nicht die Blumen zu gießen!
Nie zapomnij podlać kwiatów!
Sie hat vor, ins Kino zu gehen.
Ona ma zamiar iść do kina.
Hier gibt es viel zu machen.
Tutaj jest dużo do zrobienia.
Ich versuche sie morgen anzurufen.
Spróbuję zadzwonić do niej jutro.
Es fällt ihm schwer, zehn Minuten ruhig zu sitzen.
Trudno mu siedzieć spokojnie przez dziesięć minut.
Przecinek w zdaniach z bezokolicznikiem stawiamy wówczas, gdy jest to pomocne w zrozumieniu zdania. Pamiętaj, że bezokolicznik z "
zu", podobnie zresztą jak bezokolicznik bez "
zu" występuje na końcu zdania.
Podsumowując to, czego się dzisiaj nauczyłeś zapamiętaj, że bezokolicznik z "
zu" występuje po wszystkich czasownikach z wyjątkiem:
1. Czasowników modalnych.
2. Czasowników w czasie przyszłym
Futur I.
3. Czasowników oznaczających przemieszczanie się:
gehen, kommen, fahren, laufen..
4. Czasowników
bleiben, lernen, lehren, helfen, lassen, hören, sehen, fühlen.
To już wszystko na dzisiaj. Życzę Ci powodzenia przy wykonywaniu ćwiczeń i do usłyszenia w następnej lekcji!
Bis zum nächsten Mal,
Kasia