Lekcja 16

Ciao!

Bardzo miło mi powitać Cię w drugiej części mojego kursu języka włoskiego. Decyzja o uczestnictwie w części kursu dla średnio zaawansowanych jest strzałem w dziesiątkę, gdyż z pewnością cała wiedza, jaką nabędziesz tutaj, zaprocentuje Ci w przyszłości.

Na pewno doskonale opanowałeś materiał zawarty w całej pierwszej części kursu, dlatego zacznijmy kolejną lekcję!


Ktoś kiedyś wyliczył, że pogoda to jeden z najczęściej poruszanych tematów we Włoszech, dlatego dzisiaj nauczysz się jak właśnie o niej opowiedzieć. Do przewidywania pogody przyda Ci się też czas przyszły, w związku z tym nauczymy się dzisiaj zasad tworzenia czasu przyszłego Futuro Semplice.

Pytanie "Che tempo fa oggi?" - "Jaka jest dzisiaj pogoda?" (dosł. "Jaką dziś robi pogodę?") zawarte w temacie lekcji to właśnie najczęściej zadawane pytanie o pogodę. Co prawda słowo "tempo" oznacza przede wszystkim "czas", ale jego drugim znaczeniem jest właśnie "pogoda".

W zależności od aury za oknem, na pytanie to odpowiemy:

Innym pytaniem o pogodę, jakie możemy zadać, jest:

"Com'è il tempo?" - "Jaka jest pogoda?"
Na takie pytanie możemy odpowiedzieć:
albo

Na oba zaś pytania możemy udzielić wielu innych odpowiedzi, określając dokładnie jakie zjawiska atmosferyczne mają miejsce:

Zauważ, że czasowniki "piovere" i "nevicare" to czasowniki mówiące tylko o deszczu i śniegu, dlatego będą występowały tylko w 3. os. l. poj. No chyba że w jakiejś bajce któreś z nich będzie opowiadało o sobie. Wtedy może powiedzieć "io nevico" :-)

Zatem: "Che tempo fa oggi?"
Tu, gdzie ja jestem:

"Il tempo è bello. Fa caldo e c'è il sole" - "Jest ładna pogoda. Jest ciepło i świeci słońce".

Na koniec słownictwa związanego z pogodą kilka rzeczowników:
oraz przymiotniki:


Skoro sprawy pogodowe mamy już za sobą, możemy przystąpić do nauki czasu przyszłego. Będzie to czas Futuro Semplice, czyli czas przyszły prosty (w odróżnieniu od istniejącego jeszcze czasu przyszłego złożonego), służący przede wszystkim do opisywania zjawisk, które wydarzą się w niedalekiej lub dalszej przyszłości.


Tak, jak w czasie teraźniejszym, i tu będziemy do tematu czasownika dodawali końcówki osobowe, tym razem właściwe dla Futuro Semplice. Przygotowałam dla Ciebie tabelkę, która ilustruje zasady tworzenia tego czasu.



Żeby łatwiej Ci się było nauczyć Futuro Semplice, przedstawiam też tabelkę zawierającą same końcówki:


Teraz już możesz łatwo zauważyć, że I i II koniugacja odmieniają się dokładnie tak samo, a III różni się od nich tylko pierwszą literką końcówki, która zmienia się z "e" na "i". Cóż, nie bez powodu ten czas nazywa się "semplice" :-)

Pamiętaj, że litery z akcentem trzeba wymawiać najmocniej. Abyś nie miał żadnych wątpliwości, posłuchaj wymowy odmienionych czasowników z tabelki:

Ale niestety, jak to często bywa, w czasie Futuro Semplice istnieją też czasowniki, które odmieniają się nieregularnie. Przedstawię Ci po kilka przykładów z każdej grupy czasowników nieregularnych. Resztę znajdziesz w ściądze do tej lekcji. Nieregularne są dwa główne czasowniki "avere" i "essere":

"essere"

"avere"

Kilka czasowników posiada końcówki zaczynające się na "a" w każdej koniugacji. Są to:

"dare"

"fare"

"stare"

Inna grupa czasowników nieregularnych (są to czasowniki II koniugacji) traci w odmianie pierwszą literkę końcówki, czyli "e":

"andare"

Ostatnia grupa czasowników nieregularnych zamienia jedną spółgłoskę z tematu na podwójne "r":

"venire"

"volere"

Istnieją też czasowniki, które co prawda odmieniają się regularnie, ale wykazują pewne oboczności w temacie. Są to czasowniki zakończone na "-care" i "-gare" oraz czasowniki zakończone na "-ciare" i "-giare". Te pierwsze w odmianie do tematu dodają "h", aby zachować twardy dźwięk głosek [k] i [g], np. czasownik "pagare", który zachowywał się podobnie w czasie teraźniejszym w 1. os. l. poj. i l.mn. W czasie przyszłym zawiera "h" we wszystkich osobach, bo pierwsza litera końcówki futuro to właśnie zmiękczające "e".

"pagare"

Natomiast czasowniki zakończone na "-ciare" i "-giare" tracą we wszystkich osobach ostatnie "i" z tematu, ale ich wymowa się nie zmienia, bo "c" przed "e" z końcówki futuro wciąż czytane jest jak [cz]. Przykładem jest czasownik "cominciare":


Na koniec musisz się dowiedzieć, że często zamiast czasu przyszłego używany jest zwykły czas teraźniejszy, szczególnie wtedy, kiedy planowana czynność jest pewna. Tak samo dzieje się zresztą w języku polskim. Spójrz na zdanie: "Domani vado al cinema" - "Jutro idę do kina". Zdanie jest w czasie teraźniejszym, a przecież mówimy o przeszłości.

Poćwiczymy teraz wspólnie tworzenie czasu przyszłego. Spróbuj samodzielnie podać następujące formy czasowników:

1. Fare: 2. os. l. poj.
2. Sapere 1. os. l. poj.
3. Ballare 1. os l.mn.
4. Chiudere 3. os. l.mn.
5. Arrivare 2. os. l.mn.
6. Partire 3. os. l. poj.

Jak zwykle porównaj swoje odpowiedzi z moimi:


Czy wszystko się zgadza? Mam nadzieję, że tak. Przejdźmy zatem dalej.

Mówiąc o przyszłości, często używamy określeń czasu. Nauczę Cię teraz kilku z nich:

"Jutro" to po włosku "domani".
"Pojutrze" to "dopodomani".
Jeśli chcesz powiedzieć, że zrobisz coś np. w przyszłym tygodniu, powiesz:

"la settimana prossima" - "przyszły tydzień/w przyszłym tygodniu".
Słowa "prossimo" będziesz też używał z innymi określeniami czasu, jak "miesiąc" czy "rok" (z rodzajnikiem określonym):

"il mese prossimo - "przyszły miesiąc/w przyszłym miesiącu"
"l'anno prossimo" - "przyszły rok/w przyszłym roku"

Kiedy natomiast będziesz chciał powiedzieć, że coś wydarzy się "za" jakiś czas, użyjesz któregoś ze znanych Ci już przyimków "fra" lub "tra", które tym razem oznaczają właśnie "za (jakiś czas)". Zatem "fra due settimane" to "za dwa tygodnie" a "tra cinque ore" to "za pięć godzin".

Ułóżmy sobie teraz kilka przykładowych zdań:

"Che tempo farà domani?" - "Jaka będzie jutro pogoda?"
"Domani farà bel tempo" - "Jutro będzie ładna pogoda".
"Ci sarà un temporale" - "Będzie burza".
"Ci sarà vento e pioverà" - "Będzie wiatr i będzie padać".
"Domani il tempo sara variabile" - "Jutro pogoda będzie zmienna".
"Ci saranno venti forti" - "Będą silne wiatry".
"Dopodomani farà molto caldo" - "Pojutrze będzie bardzo gorąco".
"Prima ci sarà un temporale ma poi farà bel tempo" - "Najpierw będzie burza, ale potem będzie ładna pogoda".

Teraz Ty postaraj się samodzielnie ułożyć kilka zdań. Przetłumacz:
1. We wtorek będzie padało.
2. Jutro będzie brzydka pogoda.
3. Pojutrze będzie mgła i będzie zimno.
4. Najpierw będzie pochmurno, ale potem będzie świeciło słońce.
5. Za dwa tygodnie będzie padał śnieg.

Sprawdź, czy dobrze Ci poszło:


Na koniec chciałabym zaproponować Ci ciekawe ćwiczenie. Napiszę w kilku zdaniach prognozę pogody, którą właśnie usłyszałam w telewizji, a Ty po jej przeczytaniu spróbujesz zrobić coś podobnego. Posłuchaj:

"Domani farà brutto tempo. La mattina ci saranno le nebbie, nel pomeriggio sarà nuvoloso e pioverà. Farà molto freddo e tirerà vento forte" - "Jutro będzie brzydka pogoda. Rano będą mgły, po południu będzie pochmurno i będzie padało. Będzie bardzo zimno i będzie wiał silny wiatr".

Jedynym słówkiem w tym opisie, którego możesz nie znać, jest" "o" - "albo/lub/czy".

Teraz Twoja kolej. Włącz radio, telewizję lub stronę internetową z pogodą na jutro i spróbuj odpowiedzieć mi na pytanie: Che tempo farà domani?


Tym sposobem dotarliśmy do końca lekcji. Teraz już bez problemu opowiesz o tym, co dzieje się w pogodzie. Na pewno przyda Ci się ta wiedza. Jak zawsze przypominam o zrobieniu ćwiczeń do tej lekcji. Buona fortuna e a presto!

Ania