Lekcja 16

Hallo! Wie geht es dir?

Witam Cię bardzo serdecznie w drugiej części kursu "Niemiecki na Szóstkę"! Mam nadzieję, że przerobiłeś już z powodzeniem część pierwszą i nabrałeś apetytu na jeszcze lepsze poznanie niemieckiego. To świetnie!

W drugiej części mojego kursu wejdziemy na wyższy poziom - średnio zaawansowany. Nauczysz się tu wielu nowych przydatnych rzeczy: poznasz nowe słownictwo i wyrażenia, opanujesz zawiłości gramatyki niemieckiej, nauczysz się radzić sobie w różnych miejscach, takich jak hotel czy poczta (gdy np. w czasie podróży znajdziesz się w Niemczech). Oczywiście wszystko będę Ci wyjaśniać tak dokładnie, jak przyzwyczaiłeś się do tego w części pierwszej.

A więc usiądź wygodnie i... zaczynamy.


Dzisiaj zajmiemy się tematem, z którym każdy z nas ma lub miał styczność, mianowicie "die Schule," czyli szkoła.

Jest to dobry temat do rozmowy z osobą, z którą jeszcze nie znamy się dobrze i chcemy się o niej czegoś dowiedzieć.

Po tym jak ktoś się nam przedstawi, czyli powie na przykład:
"Ich bin Martin. Ich bin zwölf Jahre alt".
może powiedzieć także do jakiej chodzi szkoły, a to będzie brzmiało tak:

"Ich besuche die Grundschule" - "Ja chodzę do szkoły podstawowej".

"Ich besuche" - oznacza dosłownie "ja odwiedzam"
Szkoły podstawowej nie można tak naprawdę odwiedzać, lecz trzeba do niej chodzić, bo jest niestety obowiązkowa i dlatego nie tłumaczymy tego słowa jako "ja odwiedzam", lecz "ja uczęszczam do".

"die Grundschule" - to "szkoła podstawowa"

W Niemczech jest inny podział na rodzaje szkół niż w Polsce.

Szkoła podstawowa to "die Grundschule", w której naukę zaczyna się w wieku 6 lat. Nauka tam trwa najczęściej 4 lata, czyli są to klasy 1-4 (ale są wyjątki, bo np. w Berlinie nauka w Grundschule trwa 6 lat).

Po szkole podstawowej uczeń może wybrać jeden z trzech (w niektórych landach czterech) typów szkół.

Może pójść np. do "die Hauptschule" - jest to tzw. szkoła główna, obejmuje ona klasy od 5 do 9 (gdzieniegdzie do 10). My możemy przyjąć, że szkoła główna to coś w rodzaju naszej szkoły podstawowej, tylko dla starszych uczniów (od 10 do 15 lat).

Czyli jeśli jakiś nowo poznany Niemiec powie: "Ich besuche die Hauptschule", to oznacza, że uczęszcza do szkoły podstawowej, do klasy między 5 a 9.
Inny typ szkoły to "die Realschule" (szkoła realna), gdzie mamy klasy 5-10 (lub wyjątkowo 7-10, np. w Berlinie).

Najbardziej prestiżowe w Niemczech jest gimnazjum - "das Gymnasium". Nauka w gimnazjum trwa zwykle 9 lat (klasy 5-13) i kończy się maturą, po której można iść na studia.

"Ich besuche das Gymnasium" - oznacza więc "Uczęszczam do gimnazjum".
Zauważyłeś na pewno, że w podanym zdaniu wystarczy zmienić tylko typ szkoły i wszystko będzie poprawnie.

"die Oberschule" - to po polsku "szkoła średnia"
"die allgemein bildende Oberschule" - oznacza "szkoła ogólnokształcąca"
"die Berufsschule" - to "szkoła zawodowa"
"das Technikum" - oznacza "technikum"
"die Abendschule" - to po polsku "szkoła wieczorowa"
A jeśli ukończyłeś już szkołę średnią i studiujesz, to możesz powiedzieć:
"Ich studiere. Ich besuche die Hochschule".
"Ich studiere" - oznacza "ja studiuję"
"die Hochschule" - to po polsku "szkoła wyższa"

A teraz poznasz jeszcze kilka innych typów szkół wyższych:

"die Universität" - oznacza po polsku "uniwersytet"
"die Musikhochschule" - to "akademia muzyczna"
"die Filmhochschule" - to "wyższa szkoła filmowa"
"die Theaterhochschule" - to "wyższa szkoła teatralna"
"die technische Hochschule" - to polsku "politechnika"

A teraz czas na krótkie powtórzenie w celu utrwalenia zdobytej właśnie wiedzy.

Jeśli chodzisz do szkoły podstawowej to powiesz: "Ich besuche die Grundschule".
Jeśli chodzisz już do gimnazjum to powiesz: "Ich besuche das Gymnasium".
A jeśli ukończyłeś gimnazjum i uczęszczasz do szkoły średniej, to powiesz: "Ich besuche die Oberschule".
A jeśli chodzisz do technikum, to powiesz: "Ich besuche das Technikum".
A jeśli już studiujesz, to powiesz: "Ich studiere. Ich besuche die Musikhochschule", co oznacza, że uczęszczasz do akademii muzycznej.
Jeśli dodatkowo chcesz powiedzieć, w jakiej miejscowości znajduje się ta szkoła, to powiesz np.: "Ich besuche die Hauptschule in Warschau".
lub "Ich besuche die Berufsschule in Berlin".
usw. (to skrót od "und so weiter" - to oznacza po polsku "i tak dalej")

Wiesz już jak powiedzieć, do jakiej chodzisz szkoły i znasz kilka typów szkół, a teraz dowiesz się, jak zapytać kogoś, do jakiej chodzi szkoły bądź klasy.

Żeby zapytać kogoś o rodzaj szkoły, do której uczęszcza, spytasz tak:

"Welche Schule besuchst du?"
"welche" - oznacza "którą"
"besuchst du" - dosłownie znaczy "odwiedzasz ty"

Można także zapytać inaczej:

"In welche Schule gehst du?".
Po polsku to pytanie oznacza "Do jakiej chodzisz szkoły?"
"in welche Schule" - znaczy "do jakiej szkoły"
"gehst du" - oznacza "chodzisz ty"

Na te pytania uzyskasz z pewnością jedną z wyżej omówionych odpowiedzi, na przykład:

- Welche Schule besuchst du?
- Ich besuche die Oberschule in Posen.
- In welche Schule gehst du?
- Ich besuche das Gymnasium in Hamburg.
W ten sposób umiesz już zadać pytanie o rodzaj szkoły, teraz poznasz inne pytania.

Jeśli ktoś uczęszcza do szkoły podstawowej, gimnazjum, technikum itp., chodzi także do jakiejś klasy. Możemy o to zapytać w następujący sposób:

"In welche Klasse gehst du?" - oznacza "Do jakiej chodzisz klasy?"
Proste, prawda?

"In welche Klasse" - oznacza "do jakiej klasy"
"gehst du" - "chodzisz ty"

Na to pytanie możesz uzyskać na przykład taką odpowiedź:

"Ich gehe in die Klasse drei A" - co oznacza "Ja chodzę do klasy 3a".
Wystarczy zmienić tylko numer klasy i gotowa odpowiedź. Jeśli więc ktoś zada Ci takie pytanie, odpowiesz np.:

- In welche Klasse gehst du?
- Ich gehe in die Klasse fünf C. (Ja chodzę do klasy 5c).

A teraz dowiemy się trochę o przedmiotach, które mogą być nauczane w szkole.

"das Schulfach" - to po polsku "przedmiot szkolny"
"die Schulfächer" - to liczba mnoga i oznacza "przedmioty szkolne"
Zu den Schulfächern gehören (do przedmiotów szkolnych należą):
Polnisch - język polski
Deutsch - język niemiecki
Englisch - język angielski
Russisch - język rosyjski
Italienisch - język włoski
Französisch - język francuski

A oto inne przedmioty szkolne:

Biologie - biologia (w skrócie "Bio")
Chemie - chemia
Geschichte - historia
Erdkunde - geografia
Informatik - informatyka
Sport - gimnastyka, w-f
Mathematik - matematyka (w skrócie "Mathe")
Physik - fizyka
Musik - muzyka
Kunst - sztuka, plastyka
Handarbeit - prace ręczne, technika
Religion - religia
To są najczęściej nauczane przedmioty w szkole.

Teraz zobaczysz, jak powiedzieć, jaki jest Twój ulubiony przedmiot.

"Mein Lieblingsfach ist Deutsch".
Zdanie to oznacza po polsku "Moim ulubionym przedmiotem jest język niemiecki".
"mein" - to "mój"
"Lieblingsfach" - oznacza "ulubiony przedmiot"
"ist" - "jest"

A jeśli twoim ulubionym przedmiotem jest inny przedmiot, to wystarczy zamiast "Deutsch" powiedzieć nazwę tego przedmiotu, np.:

"Mein Lieblingsfach ist Englisch".
"Moim ulubionym przedmiotem jest język angielski".
"Mein Lieblingsfach ist Biologie".
"Moim ulubionym przedmiotem jest biologia".
"Mein Lieblingsfach ist Mathe".
"Moim ulubionym przedmiotem jest matematyka".
Jeśli masz więcej niż jeden ulubiony przedmiot, to powiesz:

"Meine Lieblingsfächer sind Deutsch, Polnisch und Sport".
"meine Lieblingsfächer" - to po polsku "moje ulubione przedmioty"
"sind" - oznacza "są" (jak pamiętasz dobrze, to odmiana czasownika "sein"- "być" dla osoby "oni/one")

Jeśli chcesz kogoś zapytać o jego ulubiony przedmiot, to powiesz:

"Was ist dein Lieblingsfach?" - "Co jest twoim ulubionym przedmiotem?"
Na to pytanie można odpowiedzieć albo w liczbie pojedynczej, albo w liczbie mnogiej, np.:

- Was ist dein Lieblingsfach?
- Mein Lieblingsfach ist Musik.
- Was ist dein Lieblingsfach?
- Meine Lieblingsfächer sind Italienisch, Handarbeit, Geschichte und Kunst.

No to wiesz już jak powiedzieć o szkole, klasie, a także o przedmiotach szkolnych.

Dzisiaj nauczysz się również wyrażać opinię o swoim nauczycielu lub przedmiocie szkolnym.
Jeśli chcesz powiedzieć, że uważasz jakiś przedmiot za fajny, to można to powiedzieć używając na przykład czasownika "mögen" - "lubić".
Czasownik ten należy to tak zwanych czasowników modalnych. Może już o nich słyszałeś?

Charakterystyczne dla tego czasownika, jest to, że odmieniając go przez osoby w liczbie pojedynczej, pierwsza osoba "ich" i trzecia osoba "er/sie/es" mają tę samą formę. Tak samo jest w liczbie mnogiej. Pierwsza osoba "wir" jest równa trzeciej osobie "sie". Przekonaj się sam.

Odmiana czasownika "mögen" - "lubić":


Jeśli więc chcesz powiedzieć, że lubisz język niemiecki, to powiesz:
"Ich mag Deutsch" - "Ja lubię język niemiecki".
A jeśli chcesz powiedzieć, że on lubi geografię, to powiesz:
"Er mag Erdkunde" - "On lubi geografię".
Jeśli lubisz technikę i polski, to powiesz:
"Ich mag Handarbeit und Polnisch" - "Ja lubię technikę i język polski".
Swoje zdanie o danym przedmiocie możesz wyrazić też w sposób, który już znasz. Teraz możesz wykorzystać swoje umiejętności. Przypomnij sobie lekcję 7., w której używaliśmy czasownika "finden" - "uważać".
na przykład:

"Ich finde Deutsch prima" - "Ja uważam, że język niemiecki jest świetny".
"Ich finde Geschichte toll" - "Ja uważam, że historia jest wspaniała".
und so weiter (i tak dalej).

Ostatnią rzeczą na dzisiejszej lekcji będzie powiedzenie kilku słów o swoich nauczycielach.

Jeśli chcesz powiedzieć, jak nazywa się twój nauczyciel np. od języka niemieckiego, to powiesz:

"Mein Deutschlehrer heißt Herr Müller" - "Mój nauczyciel od języka niemieckiego nazywa się pan Müller".
"Mein Deutschlehrer" - oznacza "mój nauczyciel od niemieckiego"
"der Herr" - oznacza "pan"

Jeśli chcesz powiedzieć o nauczycielu innego przedmiotu, np.: biologii, matematyki, muzyki itp., to zamiast "Deutsch" wstaw nazwę danego przedmiotu, np.: "Bio" lub "Biologie" i gotowe:

"Mein Biolehrer heißt Herr Schmidt" - "Mój nauczyciel od biologii nazywa się pan Schmidt".
A jeśli twoim nauczycielem nie jest mężczyzna, tylko kobieta, to do słowa "Lehrer" dodaj końcówkę "-in", a "mein" zamień na "meine", no i oczywiście "Herr" - "pan" na "Frau" - "pani".

Oto przykłady:

"Meine Polnischlehrerin heißt Frau Nowaczyk".
"Moja nauczycielka od języka polskiego nazywa się pani Nowaczyk".
"Meine Kunstlehrerin heißt Frau Wolf".
"Moja nauczycielka od sztuki nazywa się pani Wolf".

Teraz możesz wykorzystać swoją wiedzę i wyrazić swoje zdanie o danym nauczycielu, np.:

"Ich mag meine Sportlehrerin. Ich finde sie prima".
Zdania te przetłumaczymy następująco:
"Ja lubię moją nauczycielkę od w-f. Ja uważam, że ona jest świetna".
Zapamiętaj, że jeśli chcesz powiedzieć, że lubisz swojego nauczyciela, na przykład od informatyki, to po czasowniku "mögen" musi wystąpić czwarty przypadek (biernik), więc zamiast "mein" - "mój" należy wstawić "meinen" - "mojego".

"Ich mag meinen Informatiklehrer. Ich finde ihn super".
"Ja lubię mojego nauczyciela od informatyki. Ja uważam, że on jest super".
"Ich mag meinen Physiklehrer. Ich finde ihn toll".
"Ja lubię mojego nauczyciela od fizyki. Ja uważam, że on jest wspaniały".

Na koniec naszej lekcji chciałabym powiedzieć Ci pewną ciekawostkę. A może już to wiesz!

Otóż w Niemczech skala ocen jest odwrotna niż u nas. Najlepszą oceną jest 1 (eine Eins), a najgorszą jest 6 (eine Sechs). Śmieszne, prawda? Nie martw się więc, kiedy wpadnie Ci jakaś jedynka. Możesz wtedy powiedzieć, że w Niemczech to najlepsza ocena, tak jak nasza szóstka.

To będzie tyle, jeśli chodzi o nowe zagadnienia. Teraz jeszcze utrwalimy sobie ten materiał.
Na początek odpowiedz mi teraz głośno na te pytania:

- Welche Schule besuchst du? (Do jakiej uczęszczasz szkoły?)
- Ich besuche ............... in ............... .

- In welche Klasse gehst du? (Do jakiej chodzisz klasy?)
- Ich gehe in die Klasse ............... .

- Wie heißt deine Deutschlehrerin? (Jak nazywa się twoja nauczycielka od niemieckiego?)
- Meine Deutschlehrerin heißt Frau ............... .

- Wie heißt dein Sportlehrer? (Jak nazywa się twój nauczyciel od w-fu?)
- Mein Sportlehrer heißt Herr ............... .

- Was ist dein Lieblingsfach? (Co jest twoim ulubionym przedmiotem?)
- Mein Lieblingsfach ist ............... .
- Meine Lieblingsfächer sind ............... .

A teraz powiedz, jaki przedmiot lubisz? Co o nim sądzisz? Dokończ te zdania.
- Ich mag ............... .
- Ich finde ............... .

Teraz powiedz jeszcze, jakie przedmioty szkolne zapamiętałeś, zaczynając od zdania:
- Zu den Schulfächern gehören ............... .
(Do przedmiotów szkolnych należą ...............).

Nie zapomnij o zrobieniu ćwiczeń do tej lekcji, dzięki czemu jeszcze lepiej wszystko zapamiętasz.


Do usłyszenia w następnej lekcji!

Also Tschüs! Bis gleich!
Kasia