Lekcja 46

Cześć!

Witam Cię na pierwszej lekcji kursu dla zaawansowanych. Mam na imię Patrycja. Przygotowałam także kurs dla początkujących i dwie części kursu dla średnio zaawansowanych, które są dostępne w serwisie 6ka.pl, więc być może już wcześniej się poznaliśmy. Jeśli jednak spotykamy się po raz pierwszy, pozwolę sobie na kilka słów wprowadzenia.

Podobnie jak pozostałe części kursu, część dla zaawansowanych składa się z piętnastu lekcji, podczas których przyjrzymy się bliżej rozmaitym zagadnieniom gramatycznym i leksykalnym. Jeśli chodzi o gramatykę, opowiem Ci o kilku zupełnie nowych zagadnieniach (na przykład o inwersji, czy o zdaniach rozszczepionych – tak zwanych cleft sentences). Oprócz tego rozszerzymy nieco zakres prezentowanego już wcześniej materiału – wrócimy między innymi do czasowników modalnych i rzeczowników policzalnych i niepoliczalnych. Z kolei wśród zagadnień leksykalnych znajdą się na przykład kolokacje (czyli słowa zawsze występujące razem), a także bardziej zaawansowane słowa i wyrażenia z różnych dziedzin życia, które mogą Ci się przydać na co dzień. Omawiane w trakcie tego kursu zagadnienia można przyporządkować do poziomu B2/C1.

Każda lekcja będzie miała podobną strukturę. Najpierw opowiem Ci o wybranych zagadnieniach. Zawsze będę je ilustrować przykładami, żeby łatwiej Ci było je zrozumieć. Potem będę miała dla Ciebie do zrobienia kilka zadań, dzięki którym utrwalisz sobie zdobyte wiadomości. Na początku każdej lekcji (poza pierwszą, rzecz jasna) znajdziesz również krótki zestaw ćwiczeń powtórkowych z zakresu przerobionego wcześniej materiału. Ostatnim narzędziem nauki i utrwalania zdobytej wiedzy, jakie dla Ciebie mam, jest ściąga, która będzie towarzyszyła każdej z 15 lekcji w tej części. Możesz do niej w każdej chwili zajrzeć, żeby przypomnieć sobie najważniejsze informacje.

Część dla zaawansowanych będzie obfitować w nowe wiadomości, więc czeka Cię sporo pracy zarówno nad słówkami, jak i gramatyką. Praca ta jednak na pewno Ci się opłaci. Postępy, jakie poczyniłeś, będziesz mógł zmierzyć rozwiązując test końcowy.

Mam nadzieję, że czas, który spędzimy razem, będzie dla Ciebie bardzo owocny, ale chciałabym również, żebyś się przy tym dobrze bawił, więc…

Enjoy the hard work!


A zatem zabieramy się ostro do roboty :). Na dobry początek mam dla Ciebie solidną porcję wiedzy na temat czasowników modalnych wykorzystywanych w celu oceniania prawdopodobieństwa różnych zdarzeń, a także w celu opisywania naszych zdolności – to w pierwszej części lekcji. Druga część poświęcona będzie słownictwu, które przyda Ci się, kiedy będziesz chciał porozmawiać o tym, co może się zdarzyć w przyszłości, a także o tym, co potrafisz i o swoich osiągnięciach.

Do dzieła!

Modal verbs czyli czasowniki modalne.

Na początek przypomnijmy sobie podstawowe wiadomości na temat czasowników modalnych. Zacznę od tego, że w języku angielskim jest ich dziesięć - listę znajdziesz poniżej. Tłumaczenia potraktuj tylko i wyłącznie orientacyjnie, ponieważ czasowniki modalne mają to do siebie, że zmieniają znaczenie w zależności od kontekstu, a czasem w ogóle nie da się ich przetłumaczyć, ponieważ pełnią tylko funkcję gramatyczną (tak jak na przykład would).











Jak zapewne zauważyłeś, czasownik ought to różni się od pozostałych tym, że dodajemy po nim to. Oprócz tego jednak czasowniki modalne zachowują się w zdaniach bardzo podobnie. Ich cechą charakterystyczną jest to, że zawsze występują w bezokoliczniku. Innymi słowy, nie dodajemy do nich żadnych końcówek. Większość czasowników modalnych odnosi się do teraźniejszości i przyszłości, natomiast czasownik could w swojej podstawowej formie może się odnosić do przeszłości, podobnie jak would. Spójrz na przykłady poniżej:

Teraźniejszość:
He must be ill.
On musi być chory

Przyszłość:
She may visit us tomorrow.
Ona może nas jutro odwiedzić.

Przeszłość:
He could ride a bike when he was 5.
On umiał jeździć na rowerze, kiedy miał 5 lat.

He would often tell us stories about the war.
Często opowiadał nam historie o wojnie.

Często zdania z czasownikami modalnymi w czasie przeszłym będą wymagały użycia dodatkowo czasownika have, tak jak w przykładach poniżej:

He must have left earlier.
On musiał wyjść wcześniej.

She should have gone to the hairdresser.
Powinna była pójść do fryzjera.

O tym jednak powiemy sobie więcej na kolejnej lekcji.

Czasem, aby utworzyć czas przeszły (lub przyszły), trzeba użyć zupełnie innego czasownika – na przykład któregoś z poniższej listy:






Spójrz na kilka przykładowych zdań z czasownikami modalnymi w czasie teraźniejszym i na ich odpowiedniki w czasie przeszłym i/lub przyszłym:

He must go to school.
On musi iść do szkoły.

He had to go to school.
On musiał iść do szkoły.

He will have to go to school.
On będzie musiał iść do szkoły.

She can’t drive a car.
Ona nie umie prowadzić samochodu.

She couldn’t drive a car when she was 25.
Ona nie umiała prowadzić samochodu, kiedy miała 25 lat.

She will be able to drive a car soon.
Ona wkrótce będzie potrafiła prowadzić samochód.

Skoro już powtórzyliśmy sobie najważniejsze ogólne informacje na temat czasowników modalnych, przejdźmy do zasadniczego zagadnienia dzisiejszej lekcji, to jest do sposobów mówienia o zdolnościach i o prawdopodobieństwie zdarzeń.

Zacznijmy od prawdopodobieństwa.

Jeśli jesteśmy absolutnie pewni, że coś się wydarzy (lub nie wydarzy), mówiąc o tym, użyjemy czasownika will (lub jego formy przeczącej: will not / won’t). Na przykład:

The test will be very easy.
Test będzie bardzo łatwy.

He is at work now. He won’t answer your call.
On jest teraz w pracy. Nie odbierze telefonu od ciebie.

Zamiast will możemy jeszcze użyć czasownika shall, lub jego formy przeczącej shall not / shan’t. Pamiętaj jednak, że używamy tego czasownika wyłącznie w pierwszej osobie liczby pojedynczej lub mnogiej.

I shall win this race.
Wygram ten wyścig.

We shan’t be late.
Nie spóźnimy się.

O ile w zdaniach twierdzących i przeczących formy will i shall mają analogiczne znaczenie, o tyle w pytaniach będą znaczyć coś innego. Pozwól, że zilustruję to przykładami:

Will I get the bonus this month?
Czy dostanę w tym miesiącu premię?

Shall I help you with your bags?
Czy mam ci pomóc z torbami?

Możesz wzmocnić znaczenie czasownika will lub shall, łącząc je z takimi słowami, jak:






Oto przykłady użycia tych słówek w zdaniach:

She will definitely get promoted.
Ona z pewnością dostanie awans.

We surely won’t get there on time.
Na pewno nie dotrzemy na czas.

Zwróć uwagę, że jeśli czasownik will jest w formie twierdzącej, to wzmacniające jego znaczenie przysłówki pojawią się po nim. Jeśli natomiast forma jest przecząca, najpierw użyjemy przysłówka, a dopiero potem pojawi się won't.

Istnieją również sposoby na osłabienie znaczenia tych czasowników, na przykład za pomocą następujących słów i sformułowań:




I przykład użycia takiego słowa w zdaniu:

You will probably enjoy the film.
Prawdopodobnie film będzie ci się podobał.

W sytuacjach, kiedy nie jesteś pewien, że coś się wydarzy, możesz również użyć innych czasowników modalnych. Masz do swojej dyspozycji may, might, can i could. Na przykład:

There may be a storm tomorrow.
Jutro może być burza.

I might be a little late.
Mogę się trochę spóźnić.

The concert could be good.
Koncert może być dobry.

Anyone can be wrong sometimes.
Każdy może czasem być w błędzie.

Jeśli natomiast chcesz sobie 'pogdybać', wykorzystasz do tego czasownik would. Zobacz:

Living here would be great!
Wspaniale byłoby tutaj mieszkać!

Snow in June would be something really unusual.
Śnieg w czerwcu byłby czymś naprawdę nietypowym.

Do przewidywania zdarzeń w przyszłości może nam się przydać czasownik should, lub jego alternatywa: ought to. Zresztą i w naszym języku używamy w takim kontekście polskiego ekwiwalentu tych czasowników. Jeśli na przykład planujesz na jutro wycieczkę w góry i masz wszelkie powody, by przypuszczać, że pogoda ci dopisze (bo na przykład od kilku dni jest słonecznie a na niebie nie widać ani jednej chmury), powiesz pewnie: Jutro powinna być ładna pogoda. A po angielsku powiesz:

The weather should be fine tomorrow.
Jutro powinna być ładna pogoda.

Albo:

The weather ought to be fine tomorrow.
Jutro powinna być ładna pogoda.

Czasowników modalnych możemy też używać, mówiąc o naszych zdolnościach, umiejętnościach i możliwościach. Przydadzą nam się w tym celu czasowniki can, could i ich niemodalny odpowiednik, be able to.

W czasie teraźniejszym możesz użyć czasowników can lub be able to. Spójrz:

She can make a wonderful cherry pie.
Ona potrafi zrobić wspaniałe ciasto wiśniowe.

They are able fix it.
Oni są w stanie to naprawić.

Jak już wcześniej wspomniałam, could możesz użyć mówiąc o czasie przeszłym. Z kolei be able to możesz używać w dowolnym interesującym Cię czasie. Oto kilka przykładów:

I’ve been able to drive a tractor since I was 8.
Potrafię prowadzić traktor odkąd skończyłem 8 lat.

If she had been able to speak English back then, she would have got the job.
Gdyby umiała wtedy mówić po angielsku, dostałaby pracę.

Will you be able to stay overtime tomorrow?
Czy będziesz mógł zostać jutro po godzinach?

Oczywiście każdego z wymienionych czasowników możesz używać również w formie przeczącej. Na przykład:

I couldn’t eat another portion!
Nie byłabym w stanie zjeść kolejnej porcji!

She’s unable to work hard.
Ona jest niezdolna do ciężkiej pracy.

Zwróć uwagę, że w ostanim zdaniu stworzyłam przeczenie, posługując się formą is unable to. Inny sposób, żeby wyrazić to samo, to isn’t able to:

She isn’t able to work hard.
Ona nie jest zdolna do ciężkiej pracy.

Myślę, że wystarczy Ci ta porcja wiedzy na temat czasowników modalnych. Przejdźmy teraz do obiecanego słownictwa.

Istnieje wiele słów i wyrażeń, za pomocą których możemy mówić o prawdopodobieństwie zdarzeń (albo sygnalizować, na ile jesteśmy czegoś pewni). Mogą to być czasowniki:







A oto kilka przykładów:

I assume the group will be prepared.
Zakładam, że grupa będzie przygotowana.

I doubt if he will tell the truth.
Wątpię, czy on powie prawdę.

I bet you don’t care about the speed limit.
Założę się, że nie obchodzi cię ograniczenie prędkości.

Mogą to także być przymiotniki:






Pierwszy z nich nieco będzie się różnił w praktyce od pozostałych. Przymiotników certain, likely, sure i unlikely możemy bowiem użyć na dwa sposoby. Albo tak:

Somebody / something is certain / likely / sure / unlikely to…

Albo tak:

It is certain / likely / sure / unlikely that somebody / something…

Natomiast czasownika bound użyjemy tylko na pierwszy z powyższych sposobów. A oto i przykłady użycia omawianych tu przymiotników:

She is bound to go home soon.
Ona na pewno wkrótce pójdzie do domu.

It is certain that it will rain tomorrow.
Jest pewne, że jutro będzie padać.

They are likely to divorce.
Oni prawdopodobnie się rozwiodą.

It is unlikely that they will meet again.
Jest mało prawdopodobne, że oni się jeszcze spotkają.

Mamy do dyspozycji także różnego rodzaju utarte sformułowania. Na przykład takie:




Ostatnia rzecz, która została nam na dzisiaj do zrobienia, to wyrażenia, za pomocą których będziemy mogli mówić o naszych zdolnościach i osiągnięciach. Zacznijmy od zdolności.

Po polsku możemy powiedzieć, że ktoś ma do czegoś talent / oko / ucho / dar i tak dalej. Dobra wiadomość jest taka, że w języku angielskim istnieją analogiczne konstrukcje. Oto i one:







For nie jest jednak jedynym przyimkiem, który znajdziemy w takich sformułowaniach. Zobacz poniższą listę:








Jeśli chcesz opisać czyjeś zdolności, możesz także użyć któregoś z bardzo długiej listy przymiotników. Oto zaledwie kilka przykładów:













Co ciekawe, w języku angielskim w ten sam sposób możesz użyć również rzeczowników. Na przykład:





Jeśli natomiast chcesz mówić o czyichś osiągnięciach (dużych, mniejszych lub całkiem mizernych), mogą Ci się do tego przydać następujące przymiotniki:






Uważaj na słowa satisfying i satisfactory. O ile pierwsze z nich oznacza, że osiągnięte wyniki są zadowalające, o tyle drugie to określenie na wyniki ledwie pozytywne.



His test results were satisfying.
Jego wyniki testu były satysfakcjonujące.

His test results were satisfactory.
Jego wyniki testu były dostateczne (zaliczył, ale bez rewelacji).


To już wszystko na dzisiaj. Zachęcam Cię to wykonania ćwiczeń do tej lekcji. Pamiętaj, że kluczem do sukcesu w nauce języka obcego jest systematyczne powtarzanie i jak najczęstszy kontakt z tym językiem.

Do zobaczenia na następnej lekcji,
Patrycja